سرکوب مخالفان یکی دیگر از چهره‌های تاریک پهلوی بود. هر صدای اعتراضی در نطفه خاموش می‌شد و مردم بلوچ نیز از این سرکوب‌ها در امان نبودند. گزارش‌های تاریخی از کشتار مردم معترض و آزادی‌خواه در بلوچستان حکایت دارد؛ رویدادهایی که زخم‌های آن هنوز در حافظه جمعی مردم منطقه باقی مانده است. بسیاری از خانواده‌ها ناچار شدند برای حفظ جان یا باورهای دینی خود پناه ببرند یا جلای وطن کنند.
رژیم پهلوی در کنار فشارهای اقتصادی و سیاسی، به فرهنگ و دین مردم نیز حمله کرد. تحمیل فرهنگ غربی، بی‌احترامی به مساجد و بی‌توجهی به باورهای دینی بخشی از سیاست‌های آن دوران بود. کشف حجاب اجباری که در شهرهای مختلف کشور دنبال شد، در بلوچستان نیز اجرا گردید و مردم متدین این منطقه با تلخی و رنج فراوان آن را تجربه کردند. این اقدام‌ها در تضاد آشکار با هویت و ارزش‌های جامعه مذهبی قرار داشت و خشم عمومی را برانگیخت.
مجموعه این سیاست‌ها نشان می‌دهد که دوران پهلوی نه‌تنها توسعه و پیشرفتی برای مردم به همراه نداشت، بلکه با سرکوب، بی‌عدالتی و تحمیل فرهنگ بیگانه، زندگی مردم ایران را به سختی و محرومیت کشاند. آگاهی از این بخش تاریک تاریخ، امروز برای نسل جوان ضروری است تا بدانند ایستادگی در برابر ظلم و دفاع از هویت دینی و فرهنگی، میراث گران‌بهایی است که از گذشتگان به ما رسیده است.
پهلوی عامل بی‌عدالتی و عقب‌ماندگی
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد رنجبر، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه زاهدان، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون»، بیان کرد: همه مردم کشور به‌واسطه فساد، تبعیض و بی‌عدالتی نظام ستمشاهی تحت فشار بودند. اسناد موجود نشان می‌دهد که درآمدهای نفتی بارها مستقیم به حساب‌های شخصی شاه و فرزندانش واریز می‌شد تا آن‌ها در خارج کشور سرمایه‌گذاری و زمین‌خرید کنند و ثروت خود را گسترش دهند. در نتیجه، کشور از توسعه بازماند و مردم استان سیستان و بلوچستان بیش از سایر مناطق از حداقل امکانات زیستی محروم بودند.
وی ادامه داد: اگر یکی از ابتدایی‌ترین نیازها را آب بدانیم، در سال ۵۷ تنها هفت درصد جمعیت روستایی از آب آشامیدنی سالم بهره‌مند بودند، درحالی‌که امروز این رقم به بیش از ۸۰ درصد رسیده است. در آن زمان سیستم‌های آبرسانی در حدود ۱۰۰ روستا وجود داشت اما اکنون بیش از ۳ هزار روستا از این نعمت برخوردارند. در حوزه راه نیز ریش‌سفیدان به یاد دارند که پیش از انقلاب حتی یک کیلومتر بزرگراه در استان وجود نداشت، درحالی‌که اکنون بیش از ۴۰۰ کیلومتر بزرگراه احداث شده و بسیاری از جاده‌های روستایی آسفالت شده‌اند.
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه تصریح کرد: در موضوع آموزش نیز شرایط مشابهی حاکم بود. پیش از انقلاب تعداد اندکی مدرسه استاندارد در استان وجود داشت، اما امروز هزاران کلاس درس و صدها مدرسه افتتاح شده و آموزش عالی نیز رشد چشمگیری داشته است. در حوزه بهداشت و درمان هم مردم از داشتن پزشک محروم بودند و مجبور بودند برای درمان از پزشکان خارجی استفاده کنند، اما اکنون بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در سطح استان و حتی در مناطق دورافتاده فعال هستند.
رنجبر با اشاره به جنایات پهلوی در منطقه خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات وحشتناک رژیم، کشتار مردم در قیام‌های مختلف بود. در سال ۱۳۱۲ قشون پهلوی به سراوان لشکرکشی کرد و مردم روستای کهنک را با حیله و سوگند به قرآن از قلعه بیرون کشید و سپس قتل‌عام کرد. این خاطره تلخ هنوز در ذهن مردم بلوچستان زنده است. حتی در پادگان خاش، نیروهای ارتش به محاسن نیروهای بومی تعرض کردند که باعث اعتراض و درگیری شد. بسیاری نیز برای حفظ عقیده و باور خود مجبور به مهاجرت شدند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع آب اشاره کرد و گفت: حقابه هیرمند یکی از مشکلات ریشه‌دار سیستان است. روزگاری مرزهای ایران با بی‌کفایتی پادشاهان قاجار و سپس پهلوی تحت نفوذ انگلیس و روسیه کوچک شد و مناطقی مثل دشت ناامید از کشور جدا گردید. همین امر باعث شد ایران بخش مهمی از حقابه خود را از دست بدهد. امروز هم بحران آب در سیستان و تنش‌های دیپلماتیک با همسایگان، ریشه در همان عهدنامه‌ها و بی‌کفایتی‌های آن دوران دارد.
رنجبر در پایان تأکید کرد: مقایسه گذشته و امروز نشان می‌دهد که مردم سیستان و بلوچستان با وجود محرومیت‌های تاریخی، پس از انقلاب اسلامی به دستاوردهای بزرگی در زمینه رفاه، بهداشت، آموزش و زیرساخت‌ها دست یافته‌اند. این مقایسه می‌تواند ما را در تصمیم‌گیری‌های امروز یاری دهد و اهمیت پاسداری از انقلاب اسلامی را بیشتر روشن کند.
.jpg)
سیاست‌های پهلوی سیاست‌های ضد ملت ایران
یعقوب کریمی، کارشناس سیاسی و استاد دانشگاه، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون»، بیان کرد: به هیچ عنوان در دوران پهلوی ارزشی برای مناطق محروم قائل نبودند و هر روز شرایط بدتر از روز قبل می‌شد. حتی اطراف شهرهای بزرگ هم مورد توجه قرار نمی‌گرفت، چه برسد به مناطقی مثل سیستان و بلوچستان که دور از مرکز بود. امروز در دورافتاده‌ترین روستاها برق و آب بهداشتی وجود دارد و بسیاری از مناطق از گازرسانی بهره‌مند شده‌اند، اما آن زمان چنین موضوعاتی اصلاً در ذهن حاکمان نبود. شاه به‌جای رسیدگی به مردم، به سفرهای خارجی خود و رفاه خاندانش می‌اندیشید.
وی ادامه داد: نظریه پهلوی‌ها این بود که هر چه مردم گرسنه‌تر و محروم‌تر باشند، آرام‌تر خواهند بود. کجا شاه برای توزیع عادلانه ثروت فکری کرده بود که بخواهد در سیستان و بلوچستان چنین کاری انجام دهد؟ فکر و ذکر او و خانواده‌اش حفظ تاج و تخت بود.
این کارشناس سیاسی تصریح کرد: سرکوب مخالفان اختصاص به شهر یا استانی خاص نداشت؛ از تهران و قم گرفته تا دورترین نقاط کشور، ساواک کوچک‌ترین مخالفت را تحمل نمی‌کرد. مردم فقط باید سکوت می‌کردند و اگر بزرگان دینی مانند امام خمینی (ره) یا رهبر معظم انقلاب سخنی می‌گفتند، یا تبعید می‌شدند یا شکنجه و زندان در انتظارشان بود. تبعید حضرت امام به ترکیه و ایرانشهر نمونه‌ای از این جنایت‌هاست.
کریمی افزود: رژیم پهلوی با شعار آزادی، بی‌حجابی را ترویج می‌کرد و دربار با نمایش زنان خاندان سلطنتی در داخل و خارج کشور، الگویی غرب‌زده و مروج فساد به جامعه القا می‌کرد. در حالی که مردم متدین سیستان و بلوچستان پایبند به حجاب و احکام اسلامی بودند، آثار این سیاست‌ها در شهرهای مرکزی نمایان شد و انحراف فرهنگی را دامن زد.
وی اظهار کرد: هر کس که مخالف حکومت بود باید از بین می‌رفت. نیروهای ساواک، افرادی عقده‌ای و بی‌رحم بودند که شیوه مرگ مردم را تعیین می‌کردند؛ گاه با شکنجه‌های وحشیانه، گاه با اعدام. این جنایت‌ها باعث شد بسیاری از خانواده‌ها آواره شوند، هرچند برای مردم محروم، جایی برای پناه بردن نبود و ریشه آنان در وطنشان بود. ناچار بودند بمانند و رنج را تحمل کنند.
کریمی در پایان خاطرنشان کرد: مجموعه سیاست‌های پهلوی از محروم‌سازی و نابرابری اقتصادی تا سرکوب و تحمیل فرهنگی، نه‌تنها توسعه‌ای برای ملت به همراه نداشت، بلکه جامعه را به فقر، فساد و بی‌عدالتی کشاند. این تجربه تلخ باید برای نسل امروز درس عبرت باشد تا بدانند ایستادگی در برابر ظلم و پاسداری از ارزش‌های دینی و ملی، میراثی گران‌بهاست که از گذشتگان به ما رسیده است.
کارنامه سیاه پهلوی؛ از خیانت به استقلال تا سرکوب آزادی‌ها
سجاد ملکوتی کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون»، بیان کرد: حکومت پهلوی در ایران، از دوران رضاخان تا محمدرضا پهلوی، دوره‌ای پر از خیانت و بحران‌های عمیق سیاسی و اجتماعی است که آثار آن تا امروز در جامعه ایران مشاهده می‌شود.
وی افزود: مجموعه‌ای از خیانت‌ها، جنایت‌ها و سرکوب‌های نظام‌مند در دوران رژیم پهلوی رخ داده که بهای سنگینی را بر ملت ایران تحمیل کرده است؛ رضاخان، با کودتای ۱۲۹۹ و سپس تاج‌گذاری در سال ۱۳۰۴، در ظاهر حرکتی برای نوسازی ایران آغاز کرد، اما در عمل با سرکوب آزادی‌های سیاسی، حذف مخالفان و تحمیل تغییرات فرهنگی اجباری، فضای دیکتاتوری را بر ایران حاکم کرد.
ملکوتی ادامه داد: کشف حجاب اجباری بدون در نظر گرفتن خواست مردم، تعطیلی مدارس دینی و تبعید علما، نمونه‌هایی از خشونت فرهنگی و دینی بود که به سنت‌ها و هویت ملی ایرانیان ضربه زد.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، رضاخان با تسلیم‌پذیری کامل در مقابل منافع انگلیس و واگذاری کنترل نفت ایران به شرکت‌های خارجی، خیانت بزرگی به منافع ملی مرتکب شد. این وابستگی به بیگانگان، استقلال سیاسی و اقتصادی ایران را به شدت تضعیف کرد.
کارشناس مسائل سیاسی افزود: بذل و بخشش خاک ایران یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عصر پهلوی است؛ در کنار اینکه جداسازی بحرین و همچنین واگذاری بخش‌های دیگری از کشور در نقاط مختلف ایران، همیشه در تاریخ به‌عنوان لکه ننگی بر کارنامه پهلوی‌ها باقی می‌ماند، اما رویکرد حاکمان و دولتمردان به کوچک‌سازی ایران نیز نقطه تاریک دیگری است که هیچ‌گاه از صفحه تاریخ ایران کهن پاک نخواهد شد.
وی گفت: در شرایطی که بخش‌های مختلفی از خاک ایران در دوره پهلوی به‌راحتی و بدون دفاع کردن از کشور جدا شد، اما این روند پس از پیروزی انقلاب اسلامی معکوس شد و نه‌تنها دشمنان موفق به اشغال حتی یک وجب از خاک ایران نشده‌اند، بلکه امروز جبهه مقاومت به نمادی برای نشر اندیشه‌ها و آرمان‌های جمهوری اسلامی در سراسر منطقه تبدیل شده است.
کارشناس مسائل سیاسی افزود: محمدرضا پهلوی، با حمایت مستقیم آمریکا و انگلیس بر سر کار آمد و دوران حکومتی خود را با سرکوب شدید سیاسی، نقض گسترده حقوق بشر و وابستگی همه‌جانبه به قدرت‌های غربی سپری کرد. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که با دخالت سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا (سیا) و انگلیس (MI6) انجام شد، نه تنها دولت ملی و مشروع مصدق را سرنگون کرد، بلکه موجب شد منافع ملی در صنعت نفت به بیگانگان بازگردد و استقلال کشور به شدت لطمه بخورد.
وی عنوان کرد: ساواک با حمایت کامل محمدرضا پهلوی، مسئول شکنجه، زندانی کردن و قتل هزاران نفر از مخالفان سیاسی، روشنفکران، فعالان مذهبی و حتی مردم عادی بود. فعالیت‌های این سازمان جنایت‌کار، ترس و وحشت گسترده‌ای در جامعه ایجاد کرد و مانع از شکل‌گیری هرگونه جریان سیاسی آزاد و دموکراتیک شد.
ملکوتی خاطرنشان کرد: کشتارهایی مانند ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، نماد اوج خشونت‌های رژیم پهلوی هستند که به جای پاسخگویی به مطالبات مردم، با گلوله به سوی آن‌ها شلیک کردند.
وی افزود: در کنار سرکوب سیاسی، فساد مالی گسترده در خاندان پهلوی و اطرافیانشان، موجب شد بخش عظیمی از درآمدهای نفتی و منابع کشور به جیب افراد معدودی منتقل شود. هزینه‌های کلان برای خرید تسلیحات نظامی و تجملات دربار، در حالی که مردم در فقر و محرومیت زندگی می‌کردند، یکی دیگر از جنایات این دوره است.
کارشناس مسائل سیاسی افزود: این مجموعه خیانت‌ها و جنایت‌ها، به سلب اعتماد مردم به رژیم پهلوی و نهادهای آن انجامید و زمینه‌ساز انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ شد. رژیم پهلوی، هرچند مدعی مدرنیزاسیون بود، اما به قیمت سرکوب آزادی‌ها، وابستگی اقتصادی و سیاسی به بیگانگان و نقض گسترده حقوق انسانی، آینده‌ای برای خود و کشور باقی نگذاشت.
وی گفت: رضاخان و محمدرضا پهلوی با خیانت به استقلال ملی، سرکوب آزادی‌های سیاسی و حقوق بشر، و غارت منابع کشور، بخش بزرگی از تاریخ معاصر ایران را به دوران ظلم و استبداد تبدیل کردند.
امروز، مقایسه شرایط قبل و بعد از انقلاب اسلامی در حوزه‌هایی چون آموزش، بهداشت، زیرساخت‌ها و رفاه عمومی، نشان می‌دهد که ایستادگی در برابر ظلم و پاسداری از ارزش‌های ملی و دینی، نه‌تنها ممکن است، بلکه ثمرات آن در زندگی مردم به‌ویژه در مناطق محروم کاملاً قابل مشاهده است. این آگاهی تاریخی، باید چراغ راه نسل جوان باشد تا با شناخت گذشته، در مسیر حفظ استقلال و عدالت گام بردارند.
انتهای خبر/
