عباس نورزایی در یادداشتی نوشت: آب، ارزشمندترین منبع زندگی در ایران است؛ اما متأسفانه بخش قابلتوجهی از آن پیش از رسیدن به دست مصرفکنندهٔ نهایی، در مسیر انتقال و توزیع هدر میرود. برآوردهای خوشبینانه نشان میدهد که حدود ۳۰ درصد از آب شرب کشور، معادل ۲.۷ میلیارد مترمکعب در سال، به دلیل فرسودگی، نشتی و […]
این حجم عظیم آب ازدسترفته، برابر با مصرف سالانهٔ چند استان کشور است و مشکلاتی را در تأمین پایدار آب آشامیدنی ایجاد میکند.
مشکل فرسودگی شبکههای آب، ترکیبی از قدیمی بودن لولهها، اتصالات نامناسب، تعمیرات ناقص و نبود سامانههای پایش و مدیریت هوشمند است. در مناطق روستایی نیز این وضعیت به دلیل کمبود تجهیزات و نیروی متخصص تشدید میشود. هدررفت آب نهتنها منابع کمیاب را از بین میبرد؛ بلکه هزینههای اضافی برای تصفیه، انتقال و توزیع را بهنظام آب کشور تحمیل میکند.
فرسودگی گستردهٔ شبکههای آب یکی از اصلیترین دلایل هدررفت بالای منابع آبی در کشور است. بسیاری از لولهها و اتصالات که دههها پیش نصب شدهاند، به دلیل عدم نوسازی بهموقع، مستعد ترکیدگی و نشتهای گسترده شدهاند. این وضعیت نهتنها موجب هدررفت آب میشود، بلکه باعث افزایش هزینههای نگهداری و تعمیرات مکرر و کاهش کیفیت آب منتقلشده نیز میگردد. بدون برنامهریزی دقیق برای بازسازی این زیرساختهای فرسوده، مشکلات آب در مناطق شهری و روستایی هر روز حادتر خواهد شد.
همچنین، فرسودگی شبکه آب باعث ایجاد ناپایداری در تأمین آب میشود و منجر به قطعیهای مکرر و افت فشار در دستگاه توزیع میگردد که این موضوع بهویژه در فصلهای گرم سال و مناطق پرجمعیت مشکلآفرین است. ارتقای کیفی و کمی تجهیزات و اجرای پروژههای بهروزرسانی شبکه، ضمن کاهش هدررفت، میتواند به بهبود پایداری تأمین آب و افزایش رضایت مشترکان منجر شود. توجه ویژه به این موضوع حیاتی است تا از آسیبهای بیشتر به منابع آبی و اقتصاد کشور جلوگیری شود.
برای مقابله با این چالش حیاتی، لازم است دولت و نهادهای مرتبط در سه محور اصلی فعالیت کنند:
اول، نوسازی و بازسازی شبکههای فرسوده با استفاده از لولهها و تجهیزات مقاوم و مطابق استانداردهای روز؛
دوم، استفاده از فناوریهای نوین مانند سامانههای هوشمند کنترل نشتی، حسگرهای تشخیص ترکیدگی و مدیریت دادههای لحظهای؛
و سوم، افزایش آموزش و توانمندسازی نیروهای فنی و فرهنگسازی عمومی برای همکاری در شناسایی و گزارش سریع مشکلات شبکه.
افزون بر اقدامات فنی و مدیریتی، نقش مشارکت مردم در کاهش هدررفت آب انکارناپذیر است. آموزش شهروندان دربارهٔ اهمیت صرفهجویی، نحوهٔ گزارش نشتها و چگونگی استفادهٔ بهینه از منابع آب میتواند تأثیر قابلتوجهی در کاهش مصرف و جلوگیری از اتلاف داشته باشد. اطلاعرسانی گسترده و بهرهگیری از رسانهها و شبکههای اجتماعی میتواند به ایجاد فرهنگ حفظ منابع آبی در جامعه کمک کند.
همچنین، تخصیص بودجهٔ کافی و پایدار برای پروژههای بازسازی شبکه و توسعه زیرساختها از سوی دولت ضروری است. جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی، ایجاد مشوقهای مالی برای استفاده از فناوریهای نو و همکاری با شرکتهای دانشبنیان، میتواند مسیر پیشرفت در این حوزه را تسهیل کند. برنامهریزی بلندمدت و همافزایی بین دستگاههای اجرایی، کلید عبور از بحران آب و تضمین دسترسی پایدار نسلهای آینده به آب سالم خواهد بود.
در نهایت، حفظ و مدیریت بهینهٔ منابع آب کشور، مستلزم تلاش جمعی و برنامهریزی دقیق است. هر لیتر آب هدررفته نهتنها سرمایهٔ ملی است که از دست میرود، بلکه باری بر دوش نسلهای آینده میگذارد. زمان آن رسیده که با جدیت و هوشمندی، راهکارهای مقابله با هدررفت را اجرایی کنیم و آیندهای پایدار برای آب و زندگی رقم بزنیم.
انتهای خبر/
